Czad (inaczej tlenek węgla) to silnie toksyczny, bezwonny, bezbarwny trujący gaz. Powstaje wskutek niepełnego spalania substancji zawierających w swojej strukturze cząsteczki węgla. Ma dużą łatwość wiązania się z hemoglobiną – składnikiem krwi odpowiedzialnym za transport tlenu w organizmie. Z połączenia tlenku węgla i hemoglobiny powstaje związek zwany karboksyhemoglobiną. Przejęcie przez tlenek węgla transportera tlenu powoduje szybkie niedotlenienie, a w konsekwencji śmierć przez uduszenie.
Tlenek węgla – fakty
- tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną ok. 300 razy szybciej niż tlen
- jest lżejszy od powietrza, przez co łatwo się rozprzestrzenia
- w normalnych warunkach w powietrzu jest ok. 0,08% CO; przy 5% pojawiają się pierwsze objawy zatrucia, 20% to śmierć w przeciągu kilku minut
- jednostka stężenia czadu to ppm (ang. parts per million – liczba części na milion)
- przekładając % na ppm: dopuszczalne stężenie tlenku węgla to 35 ppm (wg. WHO); przy 200 ppm pojawiają się objawy zatrucia; >12000 ppm zabije człowieka w kilka minut
- tlenek węgla jest trzecią na świecie – po alkoholu i lekach – przyczyną śmiertelnych zatruć.
Objawy zatrucia tlenkiem węgla
- ból i zawroty głowy
- duszność
- podwyższone tętno
- przyspieszony oddech i bicie serca
- mdłości
- zaburzenia percepcji i równowagi
- senność
- czerwone zabarwienie skóry – charakterystyczne dla zatrucia tlenkiem czadu
Jak się ochronić przed zaczadzeniem?
- Najprościej i najtaniej – często wietrzyć pomieszczenia.
- Nie zasłaniać kratek wentylacyjnych ani nie uszczelniać nawietrzaków.
- W domach, mieszkaniach instalować czujki dymu.
- Nie przyczyniać się do emisji smogu, a zwłaszcza nie palić byle czym w kominkach.
- W garażach podziemnych, kotłowniach przeprowadzać kontrole stanu technicznego instalacji wentylacyjnych, grzewczych.
- Wykonywać zgodne z przepisami przeglądy okresowe systemów detekcji tlenku węgla i LPG.
- Zlecać kalibrację niesprawnych detektorów gazów toksycznych uprawnionym wykonawcom.
- Instalować tablice ostrzegawcze, sygnalizujące nadmiar spalin; systemy optyczno-akustyczne.
Bądźmy dla siebie dobrzy, dbajmy o bliskich i środowisko.